Op 29 juni namen we afscheid van Hans van Eeken. Hans was een ervaringsdeskundige aan ‘de rafelranden’ van de GGZ, zoals hij het zelf noemde. Met hem praten was nooit over’ koetjes en kalfjes’, het ging altijd direct over inhoud. We deelden een gevoel van hopeloosheid over ‘de systeemwereld’ die elk fatsoenlijk initiatief incorporeert en in zijn tegendeel laat veranderen. Denk aan het zogenaamde ‘keukentafelgesprek’ bedacht om mensen in hun eigen omgeving te leren kennen en uiteindelijk een methode voor tandenborstels tellen. Hans was eveneens sceptisch over de hype rond ervaringskennis. Voor mij leerzaam omdat zeker in de gehandicaptenzorg daarmee morele grenzen worden overschreden en cliënten medeverantwoordelijk worden gemaakt voor een systeem waarvan ze afhankelijk zijn.

Hans was snoeihard in zijn analyses van de macht en haar zetbazen in ‘de onherbergzame wereld van de zorg’ . Als mens was hij ook warm, beminnelijk en solidair. We deelden ‘de zegen van de mislukking’; die elke keer dwingt tot kijken en nadenken. Het verloste mij van illusies en het leren om gaan met ‘de narcistische krenking’ vanuit de intergenerationele ballast door opvoeding en afkomst. Zijn begrafenis was er een laatste indringende illustratie van.

Ik mis zijn inspiratie om ‘effectiever te dansen met de macht’ en wat had kunnen zijn als hij wat langer had geleefd en ik nog wat moediger was geworden.

Hieronder de toespraak van Bouke Koekoek die middag.

Je gaat het pas zien als je het door hebt



"Gisteren kreeg ik van zijn Veenendaalse makkers het enorm onverwachte bericht dat Hans van Eeken deze week is overleden. Hij stierf een natuurlijke dood in zijn eigen huis nadat hij kort geleden ziek werd, zonder dat daarvan voor anderen (en mogelijk voor hemzelf) de ernst duidelijk was. Mogelijk heeft hij vertrouwd op zijn zelfherstellend vermogen, of op zijn God die het moment daar vond om zich tot hem te nemen.



Sinds 2017 heb ik intensief contact gehad en samengewerkt met Hans. Niet eerder heb ik zo’n consciëntieus en betrokken partner getroffen rond de psychische zorg. Hans leverde altijd, kwam elke afspraak stipt na en was nooit te laat.



Hans was zeer duidelijk over zijn belangen: de burger moest er wat aan hebben en zijn schoorsteen moest roken. Gezien zijn sobere levensstijl was geld ontvangen voor geleverde diensten meer een principezaak dan een praktische kwestie, wat niet altijd begrepen werd.



Hans was, voor de mensen die hem goed kenden, een vriendelijke en zachte man. Maar dat was niet zijn enige kant: op sociale media was hij scherp en soms onhebbelijk. In sommige kringen werd hij graag gezien, in andere vooral als lastig beschouwd. Met zijn neiging om te observeren en te benoemen wat hij zag aan machtspatronen en belangen, was hij voor velen bedreigend.



Hans was voor niemand bang en zocht altijd de dialoog, mits de ander zijn vrijheid van meningsuiting respecteerde en hem niet met onwrikbare waarheden probeerde te overtuigen. Vele malen in de afgelopen jaren heb ik Hans zijn ideeën en meningen zien bijstellen op basis van nieuwe informatie en (zelf)reflecties. In een veld waarin velen graag vasthouden aan waarheden en ideologieën was dat een absolute verademing. Ook nam hij regelmatig weer contact op met mensen met wij hij eerder 'in de heg had gelegen'.



Niet altijd makkelijk, Hans verwachtte van zijn collega’s en bondgenoten een zelfde toewijding als hij zelf aan de dag legde voor de goede zaak en het leven in het algemeen. Velen konden dat niveau van commitment niet aan en haakten af. Desalniettemin heeft Hans een onwaarschijnlijk divers netwerk van laag tot hoog, van links tot rechts, van diep in het systeem tot buitengewoon autonoom, om zich heen verzameld.



Vanuit zijn christelijke geloof maakte Hans bepaalde fundamentele keuzes, waaronder mogelijk ook de keuze om geen hulp te vragen in deze laatste week. Waar sommigen in dit veld zichzelf zien als de Messias, prominenten veel vaker dan cliënten trouwens, voelde Hans zich meer een profeet. Iemand die aankondigt dat dingen zullen en moeten gaan veranderen. Een profeet is zijn tijd vooruit en krijgt zelden applaus.



Het spijt mij zeer dat hem niet meer tijd gegeven was om samen met mij en anderen verder te werken en te leren. Ik vind dit persoonlijk en professioneel een enorm verlies. Het is ook een verlies voor de psychische zorg in de breedte, al zal niet iedereen zich dat beseffen.

"

Je gaat het pas zien als je het door hebt

Zie ook: https://www.socialevraagstukken.nl/rubrieken/in-memoriam/hans-van-eeken-1959-2023/